ضوابط فعالیت تشکل‌های اسلامی دانشگاه‌ها

اشاره- دانشگاه­ها و مراكز آموزش عالی هر جامعه معرف و مبین بالاترین سطح تفكر و علم آن جامعه محسوب می­شود و اصول جهان بینی و نظام اعتقادی و ارزشی جامعه را در خود متجلی می­سازند و با تربیت متفكران و دانشمندان و مدیران آینده، در جهت بخشیدن به حركت­های گوناگون فكری، اعتقادی، فرهنگی و سیاسی جامعه مؤثر واقع می­شوند. از اینجا می­توان گفت كه دانشگاه­های مختلف جهان، علاوه بر اشتراكاتی كه به اعتبار دانشگاه بودن با یكدیگر دارند به اعتبار تعلق به جوامعی با بینش­ها و ارزش­های مختلف واجد خصوصیاتی هستند كه آن­ها را از یكدیگر متفاوت و متمایز می­سازد.

جامعه ایرانی كه در انقلاب اسلامی خود با رویكردهای الهی و معنوی، جهان بینی و نظام ارزشی اسلام را مبنای شئون گوناگون خود قرارداد، خواهان آن است كه دانشگاه­های متناسبی با مبانی و ارزش­های اسلامی داشته باشد تا هم بتواند در آن دانشگاه­ها از مبانی و معیارها خود آگاهی و شناخت دقیق تر و ژرف­­تر حاصل كند و هم با تربیت متفكران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آن­ها در كل جامعه مبادرت نماید. ایفای چنین رسالت مهمی نیازمند تلاش و كوشش سازمان یافته دانشگاهیان در پرتو نظم و انضباط و قانونمندی است. آئین نامه حاضر بر مبنای چنین تفكری، با نظر به اصول عمومی و اختصاصی حاكم بر دانشگاه­ها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به منظور توسعه و تشویق فعالیت­ها و حمایت از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان در چارچوب قوانین موضوعه كشور تدوین گردیده است.

فصل اول- كلیات و تعاریف

ماده 1 – در این آئین نامه تعاریف زیر مورد نظر است:

1- 1. دانشگاه: به هر یك از دانشگاه­ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیر دولتی اطلاق میشود.

1- 2. تبصره- هر مركز یا واحد دانشگاهی وابسته به دانشگاه­های دولتی در دیگر شهرها و نیز هر واحد دانشگاه غیر دولتی در این آئین نامه همانند دانشگاه محسوب می­شود.

2- 1. دانشگاهیان: عبارت از دانشجویان و اعضای هیأت علمی دانشگاه می­باشد.

3- 1. تشكل اسلامی: جمعیتی مركب از دانشگاهیان است كه پس از دریافت مجوز رسمی فعالیت از مرجع ذی صلاح ( هیأت نظارت دانشگاه- مصرح در فصل سوم این آئین نامه ) در جهت تحقق اهداف اسلامی و ارزش­های انقلاب و نظام اسلامی مصرح در چهارچوب قانون اساسی و این آئین نامه فعالیت می­نماید.

4- 1. عضو: به هریك از دانشگاهیان كه نسبت به ثبت نام خود برای عضویت در یكی از تشكل­های اسلامی اقدام نموده و پذیرفته شده است اطلاق می­شود. (عضویت به منزله موافقت با اساسنامه تشكل است).

تبصره- هر فرد تنها می­تواند در زمان واحد در یك تشكل اسلامی عضویت داشته باشد و در غیر این صورت عضویت مؤخر قابل قبول است.

ماده 2- محدوده فعالیت:

1- 2. هر نوع فعالیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تشكل­های اسلامی در حدود اساسنامه تشكل در داخل دانشگاه و در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه و این آئین نامه و سایر قوانین موضوعه كشور مجاز است.

تبصره 1: برای هرگونه فعالیت در خارج از دانشگاه، تشكل­ها موظفند طبق قانون احزاب[1] مجوز فعالیت دریافت دارند.

تبصره 2: راه اندازی هر نوع پایگاه اطلاع رسانی رایانه­ای با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت می­گیرد.[2]

1- 3. برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میز گرد، تریبون آزاد و نصب تابلوهای تشكل­های دانشجویی با ارائه مجوز از هئیت نظارت دانشگاه امكان پذیر است.

تبصره 1: انتشار هر نوع نشریه­ای به استثنای نشریات علمی دانشگاهی با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت می­گیرد.

تبصره 2: شورای فرهنگی دانشگاه در صورت مغایرت هر نوع فعالیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با مصالح دانشگاه، ضوابط شرعی و ارزش­های انقلاب اسلامی، مراتب را به ریاست دانشگاه اعلام مینماید و رئیس دانشگاه موظف است در صورت اعلام شورای فرهنگی و یا مشاهده موارد خلاف از آن­ها جلوگیری كند.

فصل دوم: تشكل­ها:

ماده 3– تشكل­ها با طی مراحل زیر تأسیس می­گردند:

1- 3.حداقل 5 نفر از دانشجویان یا 3 نفر از اعضای هیأت علمی با داشتن شرایط زیر می­توانند به عنوان هیأت مؤسس با ارائه نام مشخصی برای تشكل، تقاضای صدور پروانه فعالیت نمایند:

الف: اعتقاد و التزام عملی به اسلام، ولایت مطلقه فقیه و قانون اساسی

ب: برخورداری از حسن شهرت[3] و اخلاق اسلامی و حداقل دو نیم سال تحصیلی اشتغال به تحصیل در دانشگاه مزبور برای تشكل­های دانشجویی و حداقل دو سال استخدام رسمی یا آزمایشی در دانشگاه مزبور برای تشكل اعضای هیأت علمی

2- 3. كسانی كه به موجب ماده 7 قانون فعالیت احزاب، جمعیت ها و انجمنهای سیاسی و صنفی[4] از حق تأسیس جمعیت و حزب سیاسی و یا شركت در هیأت رهبری آن محرومند، نمی­توانند به عنوان هیأت مؤسس تقاضای صدور پروانه برای ایجاد تشكل در مراكز آموزش عالی نمایند.

3- 3. در صورت تأیید صلاحیت حداقل لازم اعضای هیأت مؤسس ( موضوع بند 1- 3) و تأیید نام تشكل، هیأت نظارت دانشگاه حداكثر ظرف پانزده روز كاری موافقت اصولی با تأسیس تشكل را صادر می­نماید.

4- 3. هیأت مؤسس مكلف است حداكثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ دریافت موافقت اصولی فهرست اسامی اعضا و اساسنامه را به هیأت نظارت تسلیم نماید. در غیر این صورت، درخواست تأسیس كان لم یكن تلقی می­شود.

تبصره- التزام به قانون اساسی، ولایت مطلقه فقیه، قوانین موضوعه كشور و آئین نامه­های مصوب بایستی مصرحاً در اساسنامه تشكل آمده باشد.

5- 3. هیأت نظارت پس از دریافت فهرست اسامی اعضا (درحد نصاب لازم) حداكثر ظرف دو ماه نسبت به بررسی و تصویب اساسنامه و صدور مجوز برای تشكل واجد شرایط اقدام می­نماید.

6- 3. هیأت نظارت موظف است در صورت عدم تصویب اساسنامه، مراتب را به طور كتبی با ذكر دلایل و مستندات به متقاضیان اعلام نماید و متقاضیان می­تواند ظرف مدت یك ماه ضمن تأمین نظر هیأت تقاضای تجدید نظر نمایند.

تبصره 1 – در صورت امتناع هیأت نظارت دانشگاه از صدور پروانه و یا اعتراض هیأت مؤسس تشكل به نظرات هیأت نظارت درباره اساسنامه تشكل، هیأت مؤسس می­تواند اعتراض خود را به هیأت نظارت مركزی (موضوع ماده 5 این آئین نامه) ارسال نماید و هیأت نظارت مركزی موظف است ظرف حداكثر مدت دو ماه نسبت به اعتراض واصله رسیدگی و اعلام نظر نماید.

تبصره 2. هر نوع تغییر در اساسنامه منوط به تأیید هیأت نظارت دانشگاه می­باشد.

7- 3. حد نصاب تعداد اعضای تشكل­های دانشجویی با احتساب هیأت مؤسس 3 درصد كل دانشجویان آن دانشگاه و حداقل 50 نفر می­باشد.

8- 3. حد نصاب تعداد اعضای تشكل­های هیأت علمی با احتساب هیأت مؤسس 5 درصد كل اعضای هیأت علمی آن دانشگاه و حداقل 10 نفر می­باشد.

فصل سوم- نظارت:

ماده 4- به منظور حمایت از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان و انجام وظایف مقرر در این آئین نامه، هیأت نظارت در هر دانشگاه با تركیب و شرح وظایف زیر تشكیل می­شود:

1- 4. تركیب هیأت نظارت دانشگاه:

الف: رئیس دانشگاه (رئیس هیأت)

ب. مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه

ج. نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا بهداشت، درمان و آموزش پزشكی یا دانشگاه آزاد اسلامی حسب مورد

2- 4. وظایف هیأت نظارت دانشگاه:

الف. بررسی اساسنامه و صلاحیت اعضای مؤسس تشكل­های اسلامی

ب. اعلام موافقت اصولی و صدور پروانه فعالیت برای تشكل­های اسلامی

ج. صدور انجام فعالیت تشكل­ها

د. نظارت بر حسن اجرای انتخابات تشكل­های اسلامی

هـ. رسیدگی به تخلفات تشكل­ها بر اساس آئین نامه مربوط

و. رسیدگی به شكایات واصل شده از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی در ارتباط با فعالیت­های تشكل­های اسلامی

ز. توقف و یا لغو پروانه فعالیت تشكل­های اسلامی

تبصره- هیأت نظارت دانشگاه می­تواند پس از تأیید هیأت نظارت مركزی بخشی از وظایف خود را شامل بندهای (ج، د، ه، و) به شورایی متشكل از معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه­ها، معاونت دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و نماینده وزارتخانه­های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه آزاد اسلامی حسب مورد تفویض نماید.[5]

ماده 5– به منظور انجام وظایف مقرر در این آئین نامه، هیأت نظارت مركزی در وزارتخانه­های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه آزاد اسلامی با تركیب و شرح وظایف زیر تشكیل میشود:

1- 5. تركیب هیأت نظارت مركزی:

الف. وزیر یا رئیس دستگاه

ب. رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه­ها

ج. یكی از معاونان وزیر یا رئیس دستگاه به انتخاب وی

د. یك نفر از رؤسای دانشگاه­ها حسب مورد

هـ. نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی

2- 5. وظایف هیأت نظارت مركزی:

الف. رسیدگی نسبت به درخواست­های تجدیدنظر درتصمیمات هیأت نظارت دانشگاه­ها و تخلفات آن­ها حداكثر ظرف مدت دو ماه

ب.تدوین وتصویب دستورالعمل­های اجرایی این آئین نامه حسب مورد.

ج. تدوین و تصویب آئین نامه رسیدگی به شكایات و تخلفات تشكل­های اسلامی

آئین نامه فوق در 5 ماده و 8 تبصره در جلسه 448 مورخ 9/6/1378 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ تصویب، آئین نامه­های مغایر با آن[6] ملغی می­شود.

تكمیل آئین نامه تشكل­های اسلامی دانشگاهیان[7]

ماده 6- كلیه تشكل­های اسلامی دانشگاهیان كه بر اساس مصوبه جلسه 265 مورخ 28/8/1370 شورای عالی انقلاب فرهنگی تشكیل شده­اند، قانونی­اند و رسمیت دارند.

1- 6- فعالیت­های كلیه تشكل­های اسلامی دانشگاهی از تاریخ تصویب بر اساس مفاد این آئین نامه خواهد بود.

2- 6 – تشكل­های اسلامی مزبور موظفند حداكثر ظرف یك سال اساسنامه­های خود را با این آئین نامه تطبیق دهند.

3- 6- چنانچه بر اساس تشخیص هیأت نظارت مركزی، هركدام از تشكل­های مزبور حائز شرایط نبودند با آن تشكل برخورد قانونی صورت می­گیرد.

ماده 7- مسئولیت هماهنگی و توزیع عادلانه كمك­های دانشگاه به تشكل­ها بر عهده هیأت نظارت خواهد بود.

1- 7- مسئولان ذی ربط تنها مجازند به تشكل­هایی تسهیلات ارائه داده و یا اجازه استفاده از امكانات دانشگاه­ها را بدهند كه مجوز فعال را طبق این آئین نامه دریافت كرده باشند.

ماده 8- دستورالعمل­های اجرایی این آئین نامه و همچنین آئین نامه رسیدگی به شكایات و تخلفات تشكل­های اسلامی در جلسه مشترك هیأت­های نظارت مركزی وزارتخانه­های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و دانشگاه آزاد اسلامی در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در شكل واحد به تصویب نهایی می­رسد.

[1]بنگ. همین مجموعه ص 25

[2] تبصره مذكور در جلسه 511 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ هشت بهمن ماه 1381 به تصویب رسده و به این ماده الحاق شد.

[3] بنگ. به پاورقی شماره 45

[4] بنگ. همین مجموعه ص 25

[5] این تبصره در جلسه 493 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 9/11/1380 به تصویب رسیده است.

[6] مصوبه جلسه 265 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 1370 تحت عنوان “آئین نامه تشكل­های اسلامی دانشگاه­ها” به وسیله این مصوبه نسخ شد.

[7] آئین نامه تشكل­های اسلامی دانشگاه­ها مصوب 1378 در 5 ماده ارائه شده بود. شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 449 خود مورخ 6/7/1378 سه ماده 6، 7 و 8 را طی مصوبه­ای تحت عنوان “تكمیل آئین نامه تشكل­های اسلامی دانشگاهیان” به مصوبه قبلی خود افزود.