آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری

کنشگران داوطلب: مواد 584 و 585 قانون تجارت وظیفه رسیدگی به ثبت تشكیلات و مؤسسات غیر تجاری را به عهده وزارت عدلیه- وزارت دادگستری كنونی- نهاده بود. وزارت مزبور در تاریخ 20 مرداد ماه 1315 هجری شمسی آئین نامه­ای را در این باره تصویب نموده بود ولی به خاطر برخی نواقص، مجدداً آئین نامه زیر را در سال 1337 به تصویب رسانید. این آئین نامه به علاوه مواد فوق الذكر قانون تجارت و علی الخصوص مادتین 584 و 585 مهمترین منابع حقوقی است كه امروزه بر مبنای آن‌ها عمل می‌شود.

ماده 1- مقصود از تشكیلات و مؤسسات غیر تجارتی مذكور در ماده 584 قانون تجارت كلیه تشكیلات و مؤسساتی است كه برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشكیل می­شود اعم از آن كه مؤسسین و تشكیل دهندگان قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند.

تبصره- تشكیلات و مؤسسات مزبور می­توانند عناوینی از قبیل انجمن، كانون یا بنگاه و امثال آن اختیار نمایند، ولی اتخاذ عناوینی كه اختصاص به تشكیلات دولتی و كشوری دارد از طرف مؤسسات مزبور ممكن نخواهد بود.

ماده 2- تشكیلات و مؤسسات مزبور از لحاظ انطباق با مقررات این آئین نامه به دو قسمت می­شوند:

الف- مؤسساتی كه مقصود از تشكیل آن جلب منافع و تقسیم آن بین اعضای خود نباشد.

ب- مؤسساتی كه مقصود از تشكیل آن ممكن است جلب منافع مادی و تقسیم منافع مزبور بین اعضای خود یا غیر باشد. مانند كانون­های فنی و حقوقی و غیره.

ماده 3- ثبت تشكیلات و مؤسسات مزبور در تهران در اداره ثبت شركت­ها و در شهرستان­ها در اداره ثبت مركز اصلی آن به عمل خواهد آمد.

تبصره- ثبت مؤسسات و تشكیلات غیر تجارتی كه در خارج از كشور به ثبت رسیده است فقط در تهران در اداره ثبت شركت­ها به عمل خواهد آمد.

ماده 4- مؤسسات و تشكیلات غیر تجارتی خارجی ثبت نشده كه در ایران دارای فعالیت هستند موظف می­باشند از تاریخ تصویب این آئین نامه ظرف دو ماه طبق مقررات مربوطه تقاضای ثبت نمایند.

تبصره- اداره ثبت شركت­ها و مالكیت صنعتی به محض وصول تقاضای ثبت این قبیل مؤسسات و تشكیلات مراتب را با ذكر خصوصیات به وزارت امور خارجه اعلام می­دارد و پس از موافقت آن وزارتخانه طبق مقررات اقدام به ثبت آن­ها خواهد نمود.[1]

فصل اول- در تسلیم اظهار نامه و ثبت مجامع و مؤسسات غیر تجارتی

ماده 5- اظهار نامه ثبت تشكیلات و مؤسسات مزبور باید در دو نسخه به زبان فارسی تنظیم شده و دارای تاریخ و امضا حاوی نكات ذیل باشد:

الف- اسم و اقامتگاه و تابعیت و موضوع مؤسسه و مراكز و شعب آن.

ب- اسم و اقامتگاه و شهرت اشخاصی كه برای اداره كردن مؤسسات و تشكیلات معین شده­اند.

ج- اسم و اقامتگاه و تابعیت وكیل در صورتی كه اظهار نامه وسیله وكیل تنظیم شده باشد.

د- تاریخ ثبت و محل و شماره ثبت نام كشوری كه مؤسسه در آن به ثبت رسیده در صورتی كه مؤسسات یا تشكیلات مذكور در خارج از ایران به ثبت رسیده باشد.

ه- تعیین ضمائم اظهار نامه

ماده 6- اظهار نامه باید دارای ضمائم زیر باشد:

الف- نسخه اصلی یا رونوشت وكالتنامه در صورتی كه تقاضا به توسط وكیل داده شده باشد.

ب- رونوشت گواهی شده تصدیق كشوری كه مؤسسات یا تشكیلات مزبور در آنجا به ثبت رسیده به انضمام ترجمه مصدق آن به فارسی.

ج- دو نسخه اساسنامه و دو نسخه ترجمه مصدق آن در صورتیكه اصل اساسنامه به زبان خارجی باشد.

د- در صورت مجلس مجمع عمومی مبنی بر انتخاب هیأت مدیره و معرفی كسانیكه حق امضا دارند.

ه- یك نسخه اجازه نامه حاصله از شهربانی[2] در صورتیكه موضوع ثبت طبق مدلول ردیف الف از ماده 2 این آئین نامه باشد.

ز- رسید پرداخت حق الثبت.

ماده 7- در صورتیكه ظرف 15 روز بعد از وصول اظهار نامه معلوم گردد كه تقاضای ثبت دارای نواقصی می­باشد، دفتر اداره ثبت شركت­ها به متقاضی اخطار می­كند كه نواقص را ظرف مدت پانزده روز رفع كند و چنانچه در ظرف مدت مذكور اقدامی برای رفع نواقص نكند و یا اصولا” تقاضای ثبت غیر قابل قبول باشد، رئیس اداره ثبت شركت­ها اقدام به رد آن خواهد كرد. در شهرستان­ها این اقدام بر عهده ادارات ثبت می­باشد.

ماده 8- در صورتی كه تقاضای ثبت قبول شود، مراتب در دفتر مخصوصی ثبت و ورقه حاكی از تصدیق ثبت به تقاضا كننده داده می­شود و خلاصه آن نیز به خرج متقاضی در روزنامه رسمی و یكی از روزنامه­های كثیر الانتشار برای اطلاع عموم منتشر خواهد گردید.

ماده 9- مؤسسات و تشكیلات مذكور باید كلیه تغییراتی كه در مواد اساسنامه و یا اشخاصی كه حق امضا دارند و یا اقامتگاه قانونی آن­ها پیدا می­شود، ظرف یك ماه به اداره ثبت شركت­ها اطلاع دهند و مادام كه اطلاع نداده­اند استناد به آن تغییرات در مقابل اشخاص ثالث معتبر نخواهد بود.

فصل دوم- در انحلال تشكیلات و مؤسسات غیر تجارتی

ماده 10- در صورت انحلال مؤسسات و تشكیلات مذكور در این آئین نامه، هرگاه انحلال اختیاری باشد تصفیه امور آن توسط مدیر آن بر طبق شرایط مقرره در اساسنامه به عمل می­آید و در صورتیكه در اساسنامه متصدی امر تصفیه و ترتیب آن معین نشده باشد مجمع عمومی باید در موقع تصمیم به انحلال یك نفر را برای تصفیه انتخاب كرده و حدود اختیارات او را معین كند.

ماده 11– در صورتیكه مؤسسه به موجب حكم محكمه منحل گردید و در اساسنامه متصدی امور تصفیه معین نشده باشد محكمه در ضمن حكم انحلال یك نفر را برای تصفیه معین می­كند و در این قبیل موارد، تصفیه امور مربوطه بر طبق قانون تجارت و تصفیه امور شركت­ها خواهد بود.

فصل سوم- حق الثبت تشكیلات و مؤسسات غیر تجارتی

ماده 12- حق الثبت تشكیلات و مؤسسات غیر تجارتی مطابق تعرفه ذیل خواهد بود:

الف- تشكیلات و مؤسساتی كه هیچ عایدی ندارند 750 ریال

ب- تشكیلات و مؤسساتی كه دارائی آن­ها به موجب اساسنامه یك میلیون ریال یا 1500 ریال كمتر باشد

ج- مؤسساتی كه دارائی آن­ها از یك میلیون ریال زیادتر باشد 3000 ریال

ماده 13- برای ثبت هر تغییری نصف حق الثبت اولیه دریافت و سایر مقررات این آئین نامه رعایت خواهد شد.

تبصره- بر كلیه حقوقی كه به موجب این آئین نامه دریافت می­شود، صدی بیست و پنج موضوع ماده 135 قانون ثبت اسناد و املاك[3] علاوه می­گردد.

ماده 14- این آئین نامه پس از ده روز از تاریخ انتشار در روزنامه رسمی كشور شاهنشاهی قابل اجرا خواهد بود و آئین نامه شماره 15409 مورخ 20 مرداد 1315 نسخ می­شود.

[1]این تبصره در تاریخ 13/11/1347 به تصویب وزارت دادگستری رسیده و به آئین نامه الصاق شده است.

[2] بر اساس قانون تشكیل نیروی انتظامی مصوب 27/4/1369 شهربانی جای خود را به نیروی مزبور داد.

[3] بنگ. به پاورقی شماره 7