Article
بیانیه گروهی از انجمن‌های دوستدار طبیعت و فرهنگ ایران خطاب به حسن روحانی
کنشگران داوطلب
گروهی از انجمن های دوستدار طبیعت و فرهنگ ایران ، با انتشار بیانیه ایی خطاب به رئیس جمهور منتخب، حسن روحانی، ضمن اشاره به طبیعت و فرهنگ ایران زمین در طول تاریخ و فراز و فرود های آن خواستار تشکیل هرچه سریع‌تر «شوراهایِ عالیِ حفاظت و حمایتِ تنوع‌زیستی و فرهنگی» در چارچوب قوانین شوراهای استان، شهر و روستا شدند. در بخشی از بیانیه آمده است: امضا کنندگان این بیانیه، با اعتقاد به لزوم «تغییر نگرش عمومی» در مورد موضوع، سازوکاری پیشنهادی را برای ایجاد یک «الگوی بومیِ ظرفیت‌سازیِ حفاظت و حمایت محیط زیست و میراث فرهنگی» مطرح می‌کنند و برای رسیدن به این اهداف، نیاز به افزایشِ اعتماد، همکاری هرچه بیشتر عمومی و مسئولیت اجتماعی است که انجام مراحل زیر را مطالبه می‌کند. متن کامل بیانیه ایی که نسخه ایی از آن بدست کنشگران داوطلب رسیده است به شرح زیر است:
جناب آقای دکتر حسن روحانی
ریاست جمهور محترم ایران
جمعی از دوستداران طبیعت و فرهنگ ایران
موضوع: الگویِ بومی ظرفیت‌سازی برای حفاظت و حمایت بهینه‌یِ طبیعت و فرهنگ
با سلام، احترام و عرض تبریک به مناسبت انتخاب حضرت‌عالی به عنوان ریاست جمهور ایران، به آگاهی می‌رساند، طبیعت و فرهنگ ایران زمین در طول تاریخ، بارها و بارها در معرض تهدیدها و آسیب‌های جبران ناپذیر قرار گرفته و همواره در کشاکش روزگار، بخشی از میراث طبیعی و فرهنگی خود را از دست داده است. با این حال همیشه انسان‌های نیک‌نهادی بوده و هستند که با راهکارهای دلسوزانه و کارشناسانه، به نجات این عرصه‌ها و پدیده‌های با ارزش اندیشیده و پرداخته‌اند. هم چنان که امروز با تخریب‌‌های گسترده و در برخی مواردِ بسیار مهم، به مرز برگشت ناپذیر رسیده یا نزدیک شده، دوباره این باور و امید برای دوستداران طبیعت و فرهنگ ایران پیش آمده تا با ارایه‌ی راهبردها و راهکارهایی بسیار ضروری و قابل اجرا، انظارِ عمومی و دولت منتخب یعنی قوه مجریه و هم چنین قوه‌های قضاییه و مقننه را به ارزش و اهمیت «تغییر نگرش» در مورد موضوع، افزایش موثر اعتماد، همکاری عمومی، مسئولیت اجتماعی و هم چنین، جایگاه ویژه‌یِ مدیریتی، اجرایی و نظارتی نهاد‌های دولتی و غیر دولتی متولی طبیعت و فرهنگ جلب کند.
امضا کنندگان این بیانیه به عنوان جمعی از دوستداران طبیعت و فرهنگ ایران، مشکل اصلی را نادیده گرفتن ارتباط «ظرفیت‌سازی» با حفاظت می‌دانند. ظرفیت‌سازی، فرآیندی طولانی و مداوم از توسعه است که تمامی ذی‌نفعان را درگیر می‌کند، که شامل کلیه اقشار جامعه و حکومت: قوای قضاییه، مقننه و مجریه (سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها، مدیران میانی، مقامات و نهاد‌های محلی)، سازمان‌های غیر‌دولتی، متخصصان (مهندسین مشاور و مجری)، پیمانکاران، اعضای جوامع، دانشگاهیان و پژوهشگران است. ظرفیت‌سازی به تقویت مهارت‌ها، شایستگی‌ها و توانایی‌های مردمِ جوامع در حال توسعه می‌پردازد، تا بتوانند بر علل محرومیت و رنج خود غلبه کنند. مهم‌ترین نکته در ظرفیت‌سازی و ظرفیت‌سنجی برای حفظ تنوع‌زیستی و فرهنگی، «همکاری تمامی ذی‌نفعان» درسه سطح «فردی»، «نهادی» و «اجتماعی» است.
امضا کنندگان این بیانیه، با اعتقاد به لزوم «تغییر نگرش عمومی» در مورد موضوع، سازوکاری پیشنهادی را برای ایجاد یک «الگوی بومیِ ظرفیت‌سازیِ حفاظت و حمایت محیط زیست و میراث فرهنگی» مطرح می‌کنند و برای رسیدن به این اهداف، نیاز به افزایشِ اعتماد، همکاری هرچه بیشتر عمومی و مسئولیت اجتماعی است که انجام مراحل زیر را مطالبه می‌کند.
• گام یک: تشکیل هرچه سریع‌تر «شوراهایِ عالیِ حفاظت و حمایتِ تنوع‌زیستی و فرهنگی» در چارچوب قوانین شوراهای استان، شهر و روستا و با همکاری ایشان و عضویت «نمایندگان تمامی ذی‌نفعان» یادشده با هدفِ «توجه کافی و نظارت بر اجرای موثر قوانین ملی و کنوانسیون‌های بین المللی مورد پذیرش ایران»، با توجه به نقش و اهمیت تعیین کننده‌یِ «شوراها و تشکل‌ها»، با استناد به اصول «ششم»، «بیست و ششم»، «یکصدم»، «یکصد و دوم»، «یکصد و سوم» و «یکصد و چهارم» قانون اساسی، و با استناد به بند «الف» ماده‌ی ۱۷۸ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه، تا مراحل زیر را به انجام رسانند.
• گام دو: «شناسایی وضع موجود و مخاطرات محیط‌ها و پدیده‌های طبیعی، فرهنگی، دانش و هنر بومی و نیاز‌های ضروری و فوری حمایتی و حفاظتی، با اعتماد‌سازی و جلب همکاری عمومی»، با استناد ماده ۱۸۴ و بند «ب» ماده‌ی ۱۸۹ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و تسهیل برای اجرایی کردن آن‌ها.
• گام سه: «تکمیل و تسهیل برایِ آموزشِ موثر، مداوم و تعلیم و تربیت گسترده‌ی ذی‌نفعان در تمام سنین آموزش‌پذیر در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی» با هدف ارتقای سطح فرهنگ عمومی و مسئولیت اجتماعی با توجه به نتایج گام دوم و با استناد بند «الف» ماده ۱۸۹ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و هم چنین بندهای دوم، سوم، چهارم، هفتم و هشتم اصل «سوم»، و تسهیل در اجرای اصول «سی‌ام» و «پنجاهم» قانون اساسی.
• گام چهار: «سنجشِ ظرفیت تحمل‌پذیر و قابل بازگشت در موردِ محوطه‌ها و پدیده‌های «حساس و در خطرِ» طبیعی و فرهنگی» با استناد بند «الف» ماده‌ی ۱۹۲ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و تسهیل برای اجرایی کردن آن.
• گام پنج: «طرح‌ریزی، تصمیم‌گیری و ایجاد صندوق‌های محلی برای اجرای طرح‌های هماهنگ و همسو با محیط‌زیست و میراث فرهنگی با ضمانت‌های واقعی حفاظتی و حمایتی به عنوان جایگزین طرح‌های مخرب، با هدفِ ایجادِ معاشِ جایگزین برای مردم بومی» با توجه به نتایج گام چهارم و ایجاد هماهنگی اجرایی میان این صندوق‌ها و «صندوق‌های حمایت از توسعه» با استناد به بند «ی» ماده ۱۴۳ و بند «م» ماده‌ی ۱۹۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و تسهیل در اجرایی کردن آن‌ها.
• گام شش: «نظارت و ارزیابی بر حُسن انجام کارها» با استناد ماده ۱۸۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه و تسهیل برای اجرایی کردن آن.
• گام هفت: «هماهنگی با تغییرات دائمی، ایجاد و افزایش ضمانت اجرایی حفاظت و حمایت»، با انجام راهبردها و راهکارهای زیر و پیگیری آن‌ها: «آماده سازیِ پیوسته‌یِ لوایح و طرح‌هایِ پیشنهادی» برای بازنگری و به روز‌رسانی قوانین حمایتی و حفاظتی و رفع کاستی‌های پیشگیرانه جزایی و کیفری، تسهیل برا
ی استقلال هرچه بیشتر و تقویت موثر وظایف نظارتی و اجرایی سازمان‌های مرتبط با طبیعت و فرهنگ با تفویض اختیار، تخصیص بودجه و امکانات کافی، تخصصی شدن کامل این سازمان‌ها، رفع وظایف موازی میان ایشان، هماهنگی برای لغو تمامی بخش‌نامه‌ها و مصوبات مخرب و سودجویانه و خلاف قانون، تسهیل در ثبت سازمان‌های غیر دولتی و انجمن‌ها و افزایش اختیارات قانونی و حقوقی ایشان، رفع مشکلات قانونی برای اولویت مدیریت بومی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای و طرح‌های هادی روستاها توسط جامعه‌ی محلی با اولویت حفظ میراث طبیعی و فرهنگی ملموس و غیر ملموس، همکاری در به کارگیری متخصصان و دانشمندان در تمامی پست‌های حساس و کلیدی، بهره‌گیری از پژوهش‌ها و طرح‌های راکد، ارتقای کیفیت و کمیت تعلیم و تربیت، تبادل تجربیات در سطح ملی و بین المللی، استفاده از الگوهای موفق سرتاسر جهان، ایجاد جریان آزاد اطلاعات و اطلاع‌رسانی با گسترش استفاده از تمامی امکانات و ایجاد «شبکه‌ی رسانه‌‌ای ملی» با همکاری سازمان های غیر دولتی و افراد مستقل، تقدیر ادواری از حامیان و حافظان طبیعت و فرهنگ ایران، استانداردسازی در مدیریت تولید و مصرف سوخت، انرژی و آلاینده‌های آب، هوا و خاک، کاهش و جلوگیری از روش‌ها و رسوم مخرب و تقویت رسوم همسو، در مدیریت بومی زیست‌بوم‌ها، به کارگیریِ انرژی‌های تجدید‌پذیر و فنآوری‌های هماهنگ با محیط زیست، استفاده ازالگوهای متناسب و بهینه برای تامین منابع آب و غذا و رفع وابستگی بی‌تناسب معیشتی به سرزمین، همکاری برای ثبت ملی و جهانی میراث طبیعی و فرهنگی کشور، همسوسازی کامل تمامی اقدامات صنعتی و اقتصادی با محیط زیست و میراث ملموس و غیر ملموس فرهنگی و جلوگیری از هرگونه فعالیت تهدیدکننده یا مخرب، برای کاهش اثرات منفی طرح‌ها و پیشگیری از آسیب‌های غیر قابل جبران و افزایش قاطعانه‌ی ابعاد حفاظتی و حمایتی با استناد به اصل «پنجاهم» قانون اساسی و قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه.
برای برون رفتن از بحران محیط زیستی و فرهنگی کنونی، به کارگیریِ الگوی ظرفیت‌سازی در یک طرحِ قابل اجرایِ ملی به عنوان تمرینی همگانی، بسیار ضروری است. بدین منظور و برای اجرایی کردن بندهای الف و ب ماده‌ی ۱۹۳ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه، طراحی و اجرایِ «طرحِ مدیریت مشارکتی پسماند و آلاینده‌ها، با جلب مشارکت همه‌ی ذی‌نفعان» در سطح کل کشور پیشنهاد می‌شود. نخست با تشکیل «شوراهایِ عالیِ حفاظت و حمایتِ تنوع‌زیستی و فرهنگی»با انجام گام‌های یاد شده در این طرح، از دانش‌آموزان دبستانی، سربازان وظیفه، دانشگاهیان، کارشناسان، متخصصان، سازمان‌های غیر دولتی، تا دستگاه‌های مقننه، قضاییه و مجریه، برای یک هدف، در سطوح شهر، روستا و طبیعت و عرصه‌های فرهنگی، با یکدیگر، همسو می‌شوند. از نتایج اجرای آن، موفقیت در یک طرح ملی ظرفیت‌سازی با حفظ اصولی محیط زیست، ارتقای آموزش و فرهنگ عمومی، افزایش مسئولیت اجتماعی، بهینه‌سازیِ اجرای قوانین، بهبودِ بهداشت عمومی، آب و هوایِ سالم‌تر، حفظِ بهینه‌یِ سرزمین، زیباییِ منظر، زمینه‌سازی برای گردشگری مسئولانه و بومگردی، افزایش شاخصه‌های توسعه و بهبود وجهه‌ی دیپلماتیک و ارتقای جایگاه ایران در تصمیم گیری های جهانی در حل چالش‌های محیط زیستی خواهد بود.
جمعی از دوستداران طبیعت و فرهنگ ایران :
انجمن پایشگران محیط زیست (پاما)
انجمن دوستداران میراث فرهنگی افراز
دروازه های سبز پارس
گروه هیلو، جنبش علفزار کرمانشاه
گروه دیده‌بان کوهستان
مؤسسه توسعه پایدار و محیط زیست، سنستا
موسسه‌یِ یاوران سرزمین آریا
Leave a Comment