خانه‌ی کودک شوش ۱۳ساله شد

مرکز آموزشی- حمایتیِ کودکان کار با برگزاری مراسمی سیزدهمین سالگرد تأسیس ِ «خانه‌ی کودک شوش» را گرامی داشت.
نزدیک به بیست سال پیش، پس از آنکه ایران به کنوانسیون جهانی حقوق کودکان پیوست، گروهی از فعالان اجتماعی به فکر تأسیس سازمانی غیردولتی افتادند که در راه ترویج این کنوانسیون و تحقق اهداف آن فعالیت کند. این انجمن در سال ۱۳۷۸ پروژه‌ای اجرایی برای حمایت از کودکان کار و خیابان راه اندازی کرد که بعدها «خانه کودک شوش» نام گرفت؛ جایی که هسته‌ی اولیه‌ی بسیاری از سازمان‌های غیردولتی حامی کودکان کار و خیابان در آن شکل گرفت.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، مدیر خانه‌ی کودک شوش در این مراسم فعالیت‌های این نهاد ِ جامعه‌ی مدنی در محله‌ی شوش و حوالی آن باعث ِ کاهش میزان خشونت موجود در این مناطق علیه کودکان دانست و تاکید کرد که خانه‌ی کودک شوش کوشیده تا با وجود امکانات محدودی که در اختیار دارد خشونت‌ها و اختلافات قومی ِ رایج در این مناطق را کاهش دهد.
پریس پویان فعالیت مراکزی مانند خانه کودک شوش را سبب تغییر ِ تدریجی ِ نگرش مردم دانست و گفت: «این فرایند 13 ساله هر روز یک قدم به جلو بوده است.» خانم پویان همچنین خواستار آن شد که فعالان در حوزه‌ی کودکان با اطلاع‌رسانی، حساسیت‌های بیشتری نسبت به وضعیت کودکان در جامعه تولید کنند.
همزمان شیوا دولت‌آبادی، رییس هیات مدیره‌ی انجمن حمایت از حقوق کودکان نیز از «تجربه‌ی تأسیس خانه کودک شوش» به عنوان تجربه‌ای مردمی و خود‌جوش یاد کرد که توانسته بر سازمان‌های دیگر نیز اثر بگذارد.
این روانشناس و استاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره‌ی چشم‌انداز فعالیت خانه‌ی کودک شوش گفت: «داشتن یک برنامه‌ی مدون می‌تواند امی بخش اثربخش باشد و ما در طول این سال‌ها یاد گرفته‌ایم که باید توان داوطلبی و امکاناتمان را بسنجیم.»

نقش نهادهای مدنی برای از بین بردن یأس در جامعه
«در طول سال‌های گذشته، خانه‌ی کودک با تمام فراز و نشیب‌هایی که پشت سر گذاشته، هم توانسته بر کودکان کار محله‌های شوش و دروازه غار تاثیر مثبت بگذارد و هم این که مشکلات‌ آن‌ها را در جامعه انعکاس دهد.» حمیدرضا واشقانی فرهانی، از مدیران سابق خانه‌ی کودک شوش با این اظهار نظر بخشی از مشکلات خانه‌ی کودک شوش و نهادهای مدنی از این دست را ناشی از وضعیت اجتماعی دانسته و تاکید کرد که از آنجا که در ایران کار داوطلبانه تعریفی ندارد، مسئولیت‌های داوطلب در قبال یک سازمان اجتماعی مشخص نیست.
آقای فراهانی همچنین گفت: «باید تلاش کرد که با آموزش و ایجاد توانمندی در داوطلبان، به عنوان سرمایه‌های اجتماعی بازده فعالیت‌های مدنی را افزایش داد، در کنار این، افرادی که به فعالیت مدنی می‌پردازند، از مریخ نیامده اند، افرادی هستند با خصوصیات عمومی جامعه و متاثر از شرایط اجتماعی. وقتی جامعه مایوس باشد، یاس به فعالان مدنی هم رسوخ می‌کند، منتها در این‌جا نقش سازمان پرنگ می‌شود زیرا که باید تلاش کند تا هم داوطلبان و اعضای خود را حفظ کند و هم با آموزش آن‌ها کیفیت فعالیت مدنی را بالا ببرد، در این صورت با هم‌افزایی تجربه فعالان قدیمی و انرژی و خلاقیت نیروهای جوان تاثیر نهادهایی مانند خانه کودک و دیگر مراکز افزایش می‌یابد.»

تلاش برای تغییر مناسبات تولید
با این همه، خانه‌ی کوک شوش و نهادهای مدنی ِ همکارش هنوز پس از سیزده سال در تحقق ِ هدف ِ «لغو کار کودکان» موفق نبوده. یكی از داوطلبان خانه‌ی کودک در مراسم نکوداشت ِ سیزده‌سالگی این مرکز گفت اگر چه خانه‌ی کودک در جذب داوطلبان از گروه‌ها و اقشار گوناگون و درگیر شدن جامعه با مساله کودکان کار مثبت عمل کرده اما اگر منظور ما از تأثیر، لغو کار کودک باشد باید گفت که متأسفانه در این مورد موثر نبوده‌ایم.
او افزود: «دولت وقت پدیده کار کودکان را به رسمیت نمی شناخت، شهروندان با این که در طی زندگی روزمره اشکال مختلفی از کار کودکان را می دیدند اما هیچ واکنشی به این موضوع نشان نمی‌دادند یا هنرمندان در تولید آثار هنری به این مسئله‌ی اجتماعی توجهی نداشتند و در شرایط فعلی هم آسیب‌ها و بحران‌های اجتماعی در حال گسترش است و بهتر است به جای دنباله روی از برخی هیجانات زودگذر سیاسی به فکر تقویت سازماندهی عمیق نیروهای اجتماعی باشیم .»
این داوطلب ِ یاری‌رسانی به کودکان کار همچنین خواستار آن شد تا به جای اصرار بر ارائه‌ی صرف خدمات به کودکان کار در جهت ایجاد جنبشی برای لغو کار کودک از طریق تغییر مناسبات تولید تلاش شود.

وجود نهادهای مدنی نشانه‌ی رشد طبقه‌ی متوسط
رضا ببری، از دیگر تسهیل‌گرانی که در سال‌های ابتدایی فعالیت خانه کودک تلاش‌های زیادی برای دادن و تدوین برنامه‌های مددکار در خانه‌ی کودک کرده است نیز در سیزدهمین سالگرد تأسیس خانه‌ی کودک شوش به نقش سازمان‌های غیردولتی اشاره کرده و گفت:«سازمان‌های غیردولتی سه کارکرد دارند، مشاوره به دولت‌ها، ایفای نقش بازوهای اجرایی دولت‌ها و منتقد دولت ها، از این زاویه، انجمنی مانند انجمن حمایت از حقوق کودکان، به نوعی می‌تواند واسطه‌ای میان فرادستان و فرودستان جامعه باشد، امکاناتی را از آن‌ها بگیرد و به فرودستان بدهد، از سوی دیگر این سازمان‌ها می‌توانند نگرش‌های مردم را نیز به دولت‌ها انتقال بدهند.»
این مدرس دانشگاه افرایش اثربخشی فعالیت سازمان‌های مدنی را در این دانست که دولت‌ها بپذیرند باید به سازمان‌های غیردولتی توجه کنند. او همچنین تاکید کرد که با رشد طبقه‌ی متوسط فعالیت‌های نهادهایی مانند خانه‌ی کودک نیز رشد می‌کند.»

ریشه‌های اقتصادی کار کودکان
در سیزدهمین سالگرد تأسیس خانه‌ی کوک شوش همچنین مسئول گروه آموزش این نهاد مردمی نیز درباره‌ی نقش خانه‌ی کودک شوش گفت: «در مقیاس خردتر خانه‌ی کودک توانسته گروه‌هایی از کودکان را در مکانی امن از آسیب‌های اجتماعی دور کند و آموزش دهد و در مقیاس کلان‌تر نیز تا پیش از آغاز به کار این مرکز، حوزه‌ی قدرت توجهی به این کودکان نداشت و مسائل این کودکان مخفی بود اما امروز وضعیت متفاوت است.»‌
مسئول گروه آموزش خانه‌ی کودک شوش خواستار آن شد تا رد چشم‌انداز آینده، این نهاد و نهادهای همکار ِ آن بر ریشه‌های کار کودکان متمرکز شوند. این فعال ِ جامعه‌ی مدنی از مشکلات اقتصادی به عنوان ریشه‌ی صلی کار کودکان در ایران یاد کرد.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.