Article
سازمان‌های مردم نهاد؛ رکن سوم توسعه پایدار
کنشگران داوطلب
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، کارکرد سازمان‌های مردم نهاد را به‌عنوان رکن سوم توسعه پایدار مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی این مرکز اعلام کرد: سازمان‌های مردم نهاد (سمن) به سازمان‌هایی داوطلبانه، غیردولتی، غیرانتفاعی، عام‌المنفعه و خیرخواهانه اطلاق می‌شود که مطابق اساسنامه مشخص در حوزه‌های خاص به فعالیت مشغول‌اند و ویژگی مهم آنها غیرسیاسی بودنشان است. سمن‌ها تحت عنوان شخصیت حقوقی سازمان خود، حق انجام فعالیت سیاسی ندارند. خیرخواهانه بودنشان به این معناست که هدف از تشکیل این سازمان‌ها کسب درآمد اقتصادی نیست و اگر درآمدی به دست آورند باید در راستای اهداف خیرخواهانه عمومی یا حل مشکلی از اجتماع که در اساسنامه قید شده است، هزینه کنند. موضوع فعالیت سمن‌ها متنوع است؛ از جمله راهکار برای رفع آسیب های اجتماعی، نیکوکاری، آبادانی، مذهبی، بهبود وضعیت فرهنگی جامعه، زنان، کودکان، حمایتی، توسعه و … معرفی می‌کنند. یکی از عوامل اندازه‌گیری سرمایه اجتماعی، میزان و کیفیت فعالیت سازمان‌های مردمی است. در ایران، سمن‌ها نسبتاً نوپا بوده و مراحل ابتدایی رشد و بلوغ خود را طی می‌کنند. با وجود این، در آیین‌نامه‌ها و قوانین کشور اهمیت خاصی به توانمندسازی سمن‌ها و لزوم بهره‌گیری از نقش موثر و قابلیت های آنها مبذول شده است تا جایی که ۲۶ ماده از مواد قانون و مقررات برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به تقویت، همکاری و جلب مشارکت سازمان‌های مردم نهاد اختصاص پیدا کرده بود. بنابراین ضروری است که هم سازمان‌های مردم نهاد در پویایی، بالندگی و مدیریت مناسب و ارائه خدمات مطلوب به همنوعان بکوشند و هم دولت و مسئولین در این مسیر به آنها مساعدت کنند.
این گزارش می‌افزاید: هر پدیده اجتماعی برای ایجاد و تداوم، نیازمند جایگاهی در ساختار و نظام اجتماعی است و این جایگاه نیز خود نشئت گرفته از نیازی است که جامعه مورد نظر به وجود آن پدیده نشان می‌دهد. در بحث «سازمان‌های مردم نهاد» مهم‌ترین سؤالی که به ذهن خطور می‌کند این است که ضرورت شکل‌گیری این سازمان‌ها در جامعه ایران چیست؟ و این سازمان‌ها چه کارکردهای مثبتی دارند؟ و آیا این کارکردها می‌توانند توجیه گر وجود سازمان‌های مردم نهاد باشند؟ ضرورت و اهمیت پردازش مباحث مربوط به سازمان‌های مردم نهاد به دلیل اهدافی است که این سازمان‌ها ایفا می‌کنند و به‌خصوص به دلیل ماهیت حکمرانی است که در اندیشه سیاسی اسلام وجود دارد. در اندیشه سیاسی اسلام فلسفه وجودی و چرایی تشکیل حکومت اسلامی، برپایی ارزش های دینی و ایجاد شرایط مساعد برای احقاق حقوق همه اقشار جامعه به‌ویژه اقشار ضعیف و مستضعف است. سازمان مردم نهاد ازآنجاکه بر پایه ارزش بنیادین «ایثار» و خدمت رسانی به سایر انسان‌ها بر اساس اصل عدم انتفاع شکل گرفته است می‌تواند در کنار نظام سیاسی، محقق کننده این اهداف باشد. ازاین‌رو در گزارش پیش رو با چنین رویکردی به بررسی جایگاه سازمان‌های مردم نهاد پرداخته می‌شود. به همین منظور در قسمت های مختلف ضمن تعریف و تعیین ویژگی های مربوط به این سازمان‌ها و بیان تفاوت آنها با سایر سازمان‌های اجتماعی به‌ویژه احزاب سیاسی، جایگاه آنان در قانون اساسی و همچنین سند چشم‌انداز بیست ساله تبیین می‌شوند. در قسمت فرصت‌ها به تشریح ویژگی‌ها و کارکردهای مثبتی که سازمان‌های مردم نهاد برای نظام اجتماعی و سیاسی دارند، پرداخته شده است. به دلیل آن که هر پدیده اجتماعی در کنار کارکردهای مثبتی که بر مبنای اهداف آن شکل می‌گیرد این امکان نیز وجود دارد که از اهداف خود به دلایل متعدد انحراف پیدا کند و نه تنها توانایی‌اش را برای ایفای کار ویژه‌های مثبت از دست بدهد، بلکه خود تبدیل به یک معضل جدید اجتماعی شود، در قسمت تهدیدها تلاش شده است به مواردی که باعث چنین انحراف‌ها و ناهنجاری‌هایی می‌شوند پرداخته شود و نهایتاً در قسمت راهکار به نکاتی اشاره شده است که در مجموع می‌توانند موجب گسترش و تقویت سازمان‌های مردم نهاد شوند
.
متن کامل گزارش سازمان‌های مردم نهاد؛ رکن سوم توسعه پایدار را از این جا دریافت کنید.
Leave a Comment