Article
پیاده نظام ارتش سایبری
پیاده نظام‌های ارتش سایبری چه کسانی هستند؟
دولت ایران در فضای وب دارای دو بازوی اجرایی است که از طریق آن سعی در کنترل فضای وب فارسی براساس منافع خود دارد. فضایی که کنترل آن با توجه به ساختار و ماهیت اینترنت کار بسیاری دشواری است و تا کنون هیچ یک از دولت‌های جهان نتوانسته آن را به صورت کامل کنترل کنند. این دو بازوی اجرای عبارتند از «فیلترینگ» و «ارتش سایبری.» دو ابزاری که در مورد هر یک بسیار سخن گفته شده است و با کمی جستجوی می‌توان اطلاعات بسیاری در موردشان کسب کرد.
حال آنکه برخلاف تصور، ارتش سایبری تنها شامل گروهی هکر از هر دو طیف (حامیان دولت و جنبش سبز) نیست، بلکه با آغاز سال 1389 دسته‌ای دیگر به این ارتش پیوسته‌اند که می‌توان از آنها با عنوان پیاده نظام‌های ارتش سایبری نام برد. پیاده نظام‌هایی که تنها به دلیل حمایت از دو طیف اصلی در وبلاگستان فارسی ظهور پیدا کرده‌اند.
وظیفه پیاده نظام‌ها چیست؟
اگر به صفحه لیست وبلاگ‌های ثبت شده در وب‌سایت‌های ارائه دهنده سرویس‌های وبلاگ‌نویسی مانند پرشین بلاگ یا بلاگفا مراجعه کنید، خواهید دید که بسیاری از وبلاگ‌های لیست شده (مخصوصا در دسته سیاست) دارای عمر زیادی نیستند و اکثر آنها عمری کمتر از یک سال دارند و عنوان‌هایی در حمایت از حکومت ایران یا جنبش سبز را با خود یدک می‌کشند.
با یک بررسی کلی می‌توان دید که اکثر این وبلاگ‌ها هیچ تولید محتوایی ندارند و تنها اخبار، مقالات و سخنان منتشر شده در دیگر وب‌سایت‌ها یا وبلاگ‌ها را بدون هیچ کم و کاستی منتشر می‌کنند. به همین دلیل مطالب منتشر شده در این وبلاگ‌ها دارای ارزش خبری و یا محتوایی نیست زیرا می‌توان با مراجعه به خبرگزاری‌هایی از هر دو طیف، تمامی مطالب منتشر شده در این وبلاگ‌ها را خواند.
بر همین اساس می‌توان وظیفه پیاده نظام‌های ارتش سایبری را افزایش کمیت (نه کیفیت) اخبار منتشر شده در حمایت از هر یک از دو طیف درگیر سیاسی در ایران دانست و از آن به عنوان ابزاری برای ایجاد پروپاگاندای خبری نام برد. ابزاری که تنها هدفش بزرگ جلوه دادن یک رویداد و یا سخن بدون هیچگونه تجزیه و تحلیل علمی و منطقی است تا بتواند در فضای وب فارسی طرف مقابل خودش را کم شمارتر جلوه دهد.
آینده پیاده نظام‌های چه خواهد بود؟
ده سال از عمر وبلاگستان فارسی می‌گذرد و این مدت زمان ثابت شده است که این سبک وبلاگ‌ها عمر کوتاهی دارند و در بسیاری از موارد بعد از یک سال فعالیت، به کار خود پایان می‌دهند و از دامنه وبلاگ‌های فعال خارج می‌شود. علت این تعطیلی به چندین عامل بستگی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
-جو احساسی و سیاسی جامعه: فضای جامعه ایران با توجه به رخدادهای بعد از انتخابات شدیدا احساسی و سیاسی شده است. علاوه بر این بزرگنمایی‌هایی که از سوی حامیان دولت و جنبش سبز در مورد قدرت اینترنت (مانند جنگ نرم یا انقلاب توییتری) صورت گرفته است، باعث ایجاد تفکری شده که در آن اینترنت و وبلاگ‌نویسی قدرتی بی‌پایان است که به کمک آن می‌توان وضعیت جامعه حقیقی را به کمک جامعه‌ای مجازی تغییر داد! به مرور زمان این جو سیاسی و احساسی کم رنگ‌تر می‌شود و با آغاز این کمرنگی، وبلاگ‌های پیاده نظام‌های ارتش سایبری یکی پس از دیگری خاموش خواهند شد.
– بزرگنمایی در قدرت اینترنت: اینترنت پدیده‌ای است که تغییرات بسیاری در جوامع بشری ایجاد کرده است، اما این پدیده در ایران با بزرگنمایی زیادی همراه بوده است؛ به طوری که از یک سو حامیان دولت و مسئولین از آن به عنوان ابزار اصلی جنگ نرم یاد می‌کنند که سعی در براندازی دارد و از سوی دیگر حامیان جنبش سبز اینترنت را ابزاری برای تغییرات بنیادی در جامعه ایران می‌دانند. تغییراتی که ممکن است تا میزان کمی از طریق اینترنت امکان‌پذیر باشد، اما هیچگاه به بطن جامعه رسوخ نمی‌کند.
در نهایت باید گفت که پیاده نظام‌های ارتش سایبری تنها به یک بخش از جامعه و یا فضای سیاسی وابسته نیستند و می‌توان آنها را در تمامی طیف‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و… پیدا کرد. ولی نباید از یاد برد که پیاده نظام‌های ارتش سایبری مانند پیاده نظام‌های ارتش‌های حقیقی هستند که خیلی زود از صحنه نبرد حذف می‌شوند.
پلاکفا
سرویس وبلاگ‌نویسی پلاکفا یکی از سرویس‌های وبلاگ‌نویسی نوظهور است که عده‌ای از وبلاگ‌نویسان نزدیک به حکومت، موسوم به ارزشی اول تیر ماه ۱۳۸۹ راه اندازی کردند تا از این طریق به فیلتر شدن برخی از وبلاگ‌های این جریان توسط سرویس وبلاگ‌نویسی بلاگفا، اعتراض کنند.
بررسی آماری این سرویس وبلاگ‌نویسی بر روی تمامی وبلاگ‌های ایجاد شده در آن تا تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۸۹ انجام شده است به گونه‌ای که تا این تاریخ ۱۸۶ وبلاگ در این سرویس ثبت شده است.
براساس این آمار، بیشترین تعداد وبلاگ‌های ایجاد شده در آن در همان ماه ابتدایی فعالیت یعنی تیر ۱۳۸۹ با تعداد ۵۰ وبلاگ و کمترین آن در مرداد ماه ۱۳۸۹ با تعداد ۲۸ وبلاگ بوده است. علاوه بر آن تاریخ ایجاد یک وبلاگ نیز نامشخص است (نمودار ۱).
نمودار ۱
از نظر محتوا نیز همانگونه که در بخش اول این مطلب عنوان شده بود، حدود ۶۱ درصد وبلاگ‌های فعال در پلاکفا مشغول بازنشر محتوای دیگر منابع مانند خبرگزاری‌ها، وب‌سایت‌های خبری، وبلاگ‌ها و… بوده‌اند و تنها حدود ۱۷ درصد از کل وبلاگ‌های ثبت شده در این سرویس وبلاگ‌نویسی به تولید محتوا می‌پردازند. علاوه بر آن حدود ۲۲ درصد از وبلاگ‌ها به مسائل مذهبی می‌پرداختند که خود نوعی کپی کردن مطالب از دیگر منابع است و یا آنکه این وبلاگ‌ها تنها شامل یک پست بودند (نمودار ۲ و ۳).
بر همین اساس می‌توان گفت که حدود ۸۳ درصد از وبلاگ‌های سرویس وبلاگ‌نویسی پلاکفا به تولید محتوا نمی‌پردازند و تنها آینه‌ای از دیگر وب‌سایت‌ها و یا وبلاگ‌های معروف هستند.
این نکته را نیز باید یادآوری کرد که حدود ۶. ۵ درصد از کل وبلاگ‌های ثبت شده در پلاکفا به مقولهٔ جنگ نرم می‌پردازند.
نمودار ۲
نمودار ۳
پرشین بلاگ (persianblog.ir)
بررسی آماری سرویس وبلاگ‌نویسی پرشین بلاگ تا تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۸۹ صورت گرفته است و به دلیل کمبود امکانات و منابع مانند نبود فهرست موضوعی در این سرویس، تگ‌ها با موضوع «انتخابات» به عنوان معیار انتخاب وبلاگ‌ها در نظر گرفته شده است که بر این اساس ۳۷ وبلاگ از مجموعه وبلاگ‌های پرشین بلاگ که بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ راه اندازی شده‌اند دارای این تگ بوده‌اند و در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
براساس بررسی آماری صورت گرفته، بیشترین تعداد وبلاگ‌های ایجاد شده در پرشین بلاگ در خرداد ۱۳۸۸ با تعداد ۷ وبلاگ بوده است هر چند که تعداد ۱۹ وبلاگ از ۳۷ وبلاگ ایجاد شده با تگ انتخابات مسدود بوده‌اند و به همین دلیل امکان بررسی آنها از نظر محتوا و همچنین تاریخ ایجاد وجود نداشت (نمودار ۴).
نمودار ۴
از نظر محتوا حدود ۷۸ درصد از وبلاگ‌های مورد بررسی به بازنشر مطالب دیگر وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها و… می‌پردازند و تنها حدود ۱۱ درصد مشغول به تولید محتوا بوده‌اند. علاوه بر آن حدود ۱۱ درصد نیز شامل وبلاگ‌های غیرفعال هستند (نمودار ۵).
نمودار ۵
از نظر دیدگاه سیاسی نیز باید گفت که حدود ۵۶ درصد از وبلاگ‌های مورد بررسی طرفدار حکومت ایران بوده‌اند و تنها ۴۴ درصد از این دست وبلاگ‌ها مخالف حکومت ایران هستند. البته نباید فراموش کرد که حدود ۵۱ درصد از کل وبلاگ‌های مورد بررسی مسدود شده‌اند و بر همین اساس می‌توان این میزان اختلاف را توجیه‌پذیر دانست.
نمودار ۶
بلاگفا (blogfa.com)
برای بررسی آمار سرویس وبلاگ‌نویسی بلاگفا با توجه به اینکه فهرست موضوعی وجود داشت، موضوع «جامعه و سیاست» معیار انتخاب وبلاگ‌ها قرار گرفت و وبلاگ‌های مورد بررسی به شیوه تصادفی انتخاب شدند.
براساس این بررسی، ۱۷۵ وبلاگ مورد بررسی قرار گرفته‌اند که بیشترین تعداد وبلاگ‌های ایجاد شده در این سرویس مربوط به دی ماه ۱۳۸۸ با تعداد ۱۷ مورد است که می‌توان آن را حاصل جو سیاسی حاکم بر حامیان دولت بعد از تظاهرات ۹ دی ۸۸ دانست. با نگاهی به وبلاگ‌های ایجاد شده براساس ماه (نمودار ۷) می‌توان دید که در تابستان ۸۹ بیشترین وبلاگ با موضوع جامعه و سیاست در بلاگفا ایجاد شده است. هر چند که تاریخ ایجاد حدود ۷. ۵ درصد از کل وبلاگ‌ها نامشخص است.
نمودار ۷
از نظر محتوا نیز حدود ۷۲ درصد از وبلاگ‌ها تنها به بازنشر مطالب دیگر وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها می‌پردازند و تنها حدود ۱۸ درصد از این وبلاگ‌ها مشغول تولید محتوا هستند. علاوه بر آن حدود ۱۰ درصد از کل وبلاگ‌های مورد بررسی یا مسدود بوده‌اند و یا به مسائلی غیر از موضوع «جامعه و سیاست» می‌پرداخته‌اند (نمودار ۸).
نمودار ۸
از نظر دیدگاه سیاسی حدود ۷۱ درصد از وبلاگ‌های مورد بررسی حامی حکومت ایران و ۱۷ درصد مخالف حکومت ایران بوده‌اند. علاوه بر آن حدود ۱۲ درصد نیز وبلاگ‌هایی بودند که نه حامی و نه مخالف حکومت ایران بودند و یا دستکم در وبلاگ خود آن را ابراز نکرده‌اند (نمودار ۹).
این نکته را نیز باید گفت که حدود ۵ درصد از کل وبلاگ‌های مورد بررسی در بلاگفا به مقولهٔ جنگ نرم پرداخته‌اند.
نمودار ۹
براساس این بررسی آماری می‌توان نتایج زیر را گرفت:
۱- هر چند که بررسی صورت گرفته بر روی وبلاگ‌های سه سرویس وبلاگ‌نویسی پلاکفا، پرشین بلاگ و بلاگفا دامنهٔ وسیعی از وبلاگ‌های این سرویس‌ها را در بر نگرفته است (به جز پلاکفا) اما می‌توان با همین میزان آمار نیز به این نتیجه رسید که اکثر وبلاگ‌های فعال در زمینهٔ سیاست تولید محتوا نمی‌کنند و تنها به کپی کردن خبرهای دیگر وب‌سایت‌های خبری و یا وبلاگ‌ها می‌پردازند. به عنوان مثال وبلاگ‌های حامی حکومت ایران به کپی کردن اخبار از خبرگزاری فارس، جهان‌نیوز و… می‌پردازند و وبلاگ‌های مخالف حکومت ایران به کپی کردن اخبار از وب‌سایت‌هایی مانند کلمه، جرس و… می‌پردازند. این کپی کردن‌ها به گونه‌ای است که بیش از نیمی از کل وبلاگ‌های مورد بررسی در این دسته از وبلاگ‌ها قرار می‌گیرند.
۲- میزان کم مخالفین حکومت ایران در این سه سرویس و همچنین آمار بالای وبلاگ‌های مسدود شده این نکته را نشان می‌دهد که مخالفین حکومت ایران به سرویس‌های وبلاگ‌نویسی ایرانی به دلایل مختلفی مانند امنیت اطمینان ندارد و اگر هم اقدام به ایجاد وبلاگی بکنند، توسط سرویس‌های وبلاگ‌نویسی مسدود می‌شوند. به همین دلیل می‌توان نامهٔ مدیران سه سرویس وبلاگ‌نویسی ایران را در این مورد به یاد آورد که در آن از سیاست فیلترینگ در قبال وبلاگ‌های این سرویس‌ها گله کرده بودند و آن را اقدام موثر در جهت افزایش ریزش میزان کاربران و مهاجرت آنها به سرویس‌های خارجی اعلام کردند.
۳- با توجه به میزان وبلاگ‌های غیرفعال (دستهٔ «سایر موارد» در بخش دسته‌بندی وبلاگ‌ها از نظر محتوا) که میزان آنها همواره برابر و یا بیشتر از تعداد وبلاگ‌هایی که مشغول به تولید محتوا هستند، بوده است باید گفت که احتمال کاهش درصد وبلاگ‌هایی که به بازنشر محتوای دیگر منابع می‌پردازند و افزایش وبلاگ‌های غیر فعال وجود دارد.
در نهایت باید گفت که همانگونه که قبلا گفته شده، پیاده نظام‌های ارتش سایبری درست است که این روز‌ها تعداد بسیار زیادی از وبلاگ‌ها را به خود اختصاص داده‌اند، اما این مطالعه نشان می‌دهد که در فعالیت خود تداوم ندارند و احتمال زیادی وجود دارد که با گذشت زمان این وبلاگ‌ها خاموش شوند.
Leave a Comment