کنشگران داوطلب: هیأت وزیران در جلسه مورخ 17/6/1381 بنا به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد ماده 47 اصلاحی قانون مطبوعات مصوب 1379، آیین نامه اجرایی قانون مطبوعات مصوب 1364 و اصلاحات بعدی آن را به شرح زیر تصویب نمود.
فصل اول- تعریف و مشخصات مطبوعات
ماده 1- مطبوعات به لحاظ زمان انتشار منظم میتوانند با یكی از فواصل زمانی زیر منتشر شوند:
یكبار- سه ماه یكبار (فصلنامه)- شش ماه یكبار- (سالنامه)
تبصره 1- نشریه الكترونیكی، نشریهای است كه در محیط دیجیتال با همان صورت، شرایط و ظواهر یك نشریه چاپی و طی فرآیند فعالیت مرسوم روزنامه نگاری و تحریریهای تولید و به طور منظم و با نام ثابت و تاریخ و شماره ردیف معینی در یك یا چند زمینه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تولید و منتشر میشود.
تبصره 2- نسخه دیجیتال نشریات چاپی دارای مجوز نیاز به اخذ مجوز جداگانه ندارد.
ماده 2- در نامگذاری نشریه باید از كلماتی استفاده شود كه با نشریات موجود و یا با نشریاتی كه به طور موقت یا دایم تعطیل شدهاند اشتباه نشود و موجب تداعی نام آنها نباشد. همچنین نام نشریه نباید از كلمات نامأنوس باشد و یا ایجاد شبهه وابستگی به سازمانهای دولتی بنماید. در صورت بروز هرگونه اختلاف مرجع تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواهد بود.
ماده 3- انتشار فوق العاده- ویژه نامه و دیگر ضمایم با همان نام نشریه و منطبق با سایر مشخصات مندرج در پروانه انتشار با رعایت سایر ضوابط قانون مطبوعات مجاز میباشد.
تبصره 1- چاپ هرگونه آگهی نامه به شكل نشریه توسط كانونهای تبلیغاتی ممنوع است.
تبصره 2- چاپ و انتشار ویژه نامههای محلی توسط روزنامههای سراسری در صورتی مجاز است كه حجم آگهیهای آن از سی درصد (30%) صفحات ویژه نامه بیشتر نباشد.
ماده 5- ترجمه تمام یا قسمتی از مطالب مطبوعات دارای پروانه انتشار و انتشار منظم آن به طور جداگانه با رعایت سایر مشخصات مندرج در پروانه انتشار از جانب صاحب نشریه بلامانع میباشد.
ماده 6- تكثیر مطبوعات موجود به همان زبان و شكلی كه چاپ شده، از طریق چاپ افست یا عكسبرداری یا طرق مشابه بدون اجازه صاحب امتیاز ممنوع میباشد.
ماده 7- مطالب نشریه باید مطابق و متناسب با روشهای مندرج در پروانه انتشار باشد و نشریه مجاز به درج مطالب و مقالات خارج از روشهای مذكور كه بر خط مشی كلی نشریه تأثیر بگذارد، نمیباشد.
ماده 8- روزنامهها و هفته‌نامههای محلی موظفند ضمن رعایت ماده (2) قانون مطبوعات و متناسب با روش درخواستی، مطالبی پیرامون مسایل اجتماعی و فرهنگی محل انتشار نشریه جهت بالا بردن سطح آگهیهای مردم درج نمایند.
ماده 9- نقل مطالب از مطبوعات و احزاب و گروههای منحرف و مخالف اسلام (داخلی و خارجی) به منظور تحقیق، نقد و رد مطالب در صورتی كه تبلیغ محسوب نشود. بلامانع است.
تبصره 1- درج شایعات به نحوی كه اصل كذب باشد، ممنوع است.
تبصره 2- نقدهای علمی جز در مواردی كه انتشار مطلب علیه قانون اساسی باشد از شمول بند 12 الحاقی ماده 6 قانون مطبوعات مستثنا است.
ماده 10- تغییر نام، روش و ترتیب انتشار نشریه بدون اطلاع و تصویب هیأت نظارت بر مطبوعات ممنوع میباشد. تغییر در سایر موارد جز در موارد مصرح در قانون و مواردی كه در حوزه اختیارات و مسئولیتهای هیئت نظارت باشد با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بلامانع است.
تبصره- هیأت نظارت بر مطبوعات حداكثر ظرف سه ماه به تقاضای تغییر وضعیت رسیدگی و اعلام نظر می‌‌كند. در صورت انقضای مهلت مقرر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است درخواستهای مزبور را بررسی و مراتب تأیید یا رد تقاضا را به نشریه اعلام نماید. تبدیل ترتیب انتشار روزنامه از مفاد آنی تبصره مستثنا است.[1]
ماده 11– به نشریهای اجاره‌ای اطلاق میشود كه با درخواست كتبی صاحب امتیاز و مدیر مسئول آن و تصویب هیئت نظارت به موجب اجاره نامه‌ای اختیارات قانونی خود را در قبال دریافت وجه به فرد یا مؤسسهای واگذار می‌نماید:
فصل دوم- شرایط صدور پروانه و مجوز انتشار نشریه
ماده 12- متقاضیان پروانه انتشار نشریه میبایست تقاضا‌نامه خود را به همراه نمونه تكمیل شده پرسشنامه‌ای كه حاوی مشخصات فردی، سوابق اجتماعی- سیاسی- فرهنگی و شغلی و تعهدات قانونی باشد، به انضمام مدارك به شرح زیر در تهران به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در شهرستانها به اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط تحویل نمایند.
1- چهار قطعه عكس 4*6
2- دو برگ فتوكپی شناسنامه از تمام صفحات
3- یك برگ گواهی عدم سابقه محكومیت كیفری[2] بر اساس موازین اسلامی كه موجب سلب حقوق اجتماعی[3] باشد.
4- یك برگ فتوكپی- آخرین مدریك تحصیلی كه به تایید مراكز ذی‌صلاح رسیده باشد.
تبصره- تشخیص صلاحیت متقاضیان برعهده هیأت نظارت بر مطبوعات است.
ماده 13- چنانچه متقاضی پروانه انتشار نشریه شخص حقوقی باشد، تقاضای صدور پروانه همراه با معرفی فرد واجد شرایط به عنوان مدیر مسئول باید از سوی بالاترین مقام مسئول باشد. در صورت موافقت، پروانه انتشار به نام مركز درخواست‌كننده صادر خواهد شد.
ماده 14- احزاب، سازمانها، و جمعیت‌های سیاسی و اقلیتهای دینی ایرانی[4] در صورتی میتوانند تقاضای صدور پروانه انتشار نشریه نمایند كه اجازه فعالیت قانونی را دارا باشند.
ماده 15- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت صدور مجوز انتشار مطبوعات سازمانهای آزادیبخش اسلامی كشورهای دیگر در چهارچوب مقررات مربوط به خارجیان مقیم ایران با استعلام از مراكز ذیربط و اخذ مدارك و نیز موافقت وزارت امور خارجه بررسی لازم را به عمل آورده و پس از موافقت راساً اقدام می‌نماید.
ماده 16- انتشار نشریه داخلی یك سازمان، مؤسسه و شركت دولتی یا خصوصی منوط به كسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با رعایت ضوابط به شرح زیر میباشد:
1- درخواست انتشار نشریه و معرفی مدیر مسئول پیشنهادی از سوی بالاترین مقام مسئول آن مركز باشد.
2- مطالب و اخبار عمدتاً در ارتباط با اهداف و شرح وظایف مركز درخواست‌كننده و فقط برای استفاده از كاركنان باشد.
3- از درج هرگونه آگهی بازرگانی پرهیز نمایند.
4- تعداد صفحات از 48 صفحه تجاوز ننماید.
5- رایگان باشد.
تبصره 1- به یك مركز و واحدهای تابعه آن فقط اجازه انتشار یك نشریه داخلی داده میشود.
تبصره 2- صدور مجوز انتشار نشریات داخلی سازمانهای دولتی با رعایت سایر قوانین مربوط خواهد بود.
ماده 17- عدم رعایت ضوابط مندرج در ماده (2) قانون مطبوعات و این آیین‌نامه از سوی نشریات داخلی یك سازمان، مؤسسه و شركت دولتی یا خصوصی منجر به صدور تذكر كتبی و در صورت تكرار تخلف، موجب توقیف آن خواهد شد.
ماده 18- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای صاحب امتیاز، پروانه انتشار و برای مدیر مسئول، كارت مدیر مسئولی صادر می‌نماید.
ماده 19- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند جهت اجرای ماده 11 قانون مطبوعات، تحقیقات لازم را به عمل آورده و در اختیار هیأت نظارت بر مطبوعات قرار دهد. وزارتخانهها و سازمانهای ذیربط موظفند همكاریهای لازم را به عمل آورند.
ماده 20- متقاضیانی كه صلاحیت انتشار نشریه توسط آنان براساس بند 4 و یا تبصره 5 ماده 9 قانون مطبوعات مورد تأیید هیأت نظارت بر مطبوعات قرار نگرفته است، نمی‌توانند مجدداً تقاضای انتشار نشریه نمایند.
ماده 21- تاریخ رسمی ثبت تقاضای پروانه انتشار نشریه زمانی است كه كلیه مدارك مورد نیاز، از سوی متقاضی ارایه شده باشد.
ماده 22- در صورت فوت صاحب امتیاز وارث قانونی واجد شرایط وی در تقاضای صدور امتیاز نشریه مورث خود حق تقدم دارند، مگر اینكه فاقد شرایط لازم باشند. چنانچه ورثه در مهلت قانونی مذكور، در ماده 16 قانون مطبوعات از تقاضای انتقال امتیاز خودداری كنند و یا پس از صدور امتیاز اقدام به انتشار نشریه ننمایند، پروانه انتشار لغو می‌گردد.
فصل سوم- تكالیف صاحبان پروانه و مدیران مسئول مطبوعات
ماده 23- مطبوعاتی كه به شكل روزنامه منتشر می‌شوند مكلف به درج نام به‌طور كامل، ترتیب و تاریخ انتشار، شماره ردیف مسلسل و شماره صفحه در بالای تمام صفحات و نیز قیمت در صفحه اول می‌باشند. همچنین مطبوعاتی كه به شكل مجله منتشر می‌شوند موظف به درج نام به‌طور كامل، ترتیب و تاریخ انتشار، ردیف مسلسل، تعداد صفحات و قیمت بر روی جلد و نیز قید شماره هر صفحه در تمام صفحات می‌باشند.
تبصره- اضافه كردن هرگونه كلمه و یا عبارت به نام و یا آرم نشریه به جز آنچه كه در پروانه انتشار و یا مجوز چاپ نشریه ذكر شده است ممنوع میباشد.
ماده 24- هر یك از مطبوعات موظف به داشتن محلی به عنوان دفتر نشریه می‌باشند. صاحب پروانه نشریه موظف است نشانی محل دفتر نشریه را پس از اخذ پروانه انتشار كتباً به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نماید.
تبصره 1- صاحب امتیاز نشریه موظف است در صورت تغییر نشانی محل دفتر نشریه، مراتب را كتباً به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در شهرستانها به اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط اطلاع دهد.
تبصره 2- توزیع نشریه خارج از محدوده جغرافیایی شخص حقوقی (صاحب امتیاز) بلامانع است.[5]
ماده 25- كلیه مكاتبات مطبوعات با امضای صاحب پروانه یا مدیر مسئول نشریه و شخص دیگری كه قبلاً از طرف مدیر مسئول كتباً معرفی شده باشد معتبر میباشد. مكاتبات شخص معرفی شده در مواردی كه قانون مطبوعات و آیین‌نامه اجرایی، را از وظایف صاحب پروانه و یا مدیر مسئول شناخته است، اعتبار ندارد.
ماده 26- كلیه مطبوعات موظفند تیراژ خود را طبق نمونه‌ای كه حاوی تعداد نسخ چاپ شده و تعداد برگشتی است، به تفكیك محل توزیع به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نمایند.
ماده 27- مدیر مسئول نشریه موظف است نام چاپخانه طرف قرارداد چاپ نشریه را كتباً به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نماید.
ماده 28- مدیران چاپخانه‌ها میبایست همزمان با خروج هر شماره نشریه از چاپخانه دو نسخه در تهران به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در شهرستانها به اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط تحویل و برگ اعلام وصول دریافت دارند.
تبصره- ناشران نشریات داخلی سازمانها و موسسات نیز باید دو نسخه از نشریه خود را به محض انتشار به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مربوط تحویل دهند و برگه اعلام وصول دریافت دارند.
ماده 29- در صورت لغو پروانه انتشار نشریه با اعلام كتبی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صاحب پروانه موظف است مدارك دریافتی از قبیل پروانه انتشار، كارت مدیر مسئولی و كارتهای خبرنگاری را ظرف مدت ده روز مسترد نماید. با سوء استفاده كنندگان از این مدارك برابر قانون رفتار خواهد شد.
فصل چهارم- سایر مقررات
ماده 30- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بررسی و ارزیابی نشریات (تخصصی) از همكاری مراكز ذی‌صلاح استفاده می‌نماید.
ماده 31- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سه ماه قبل از اتمام دوره هیأت نظارت بر مطبوعات، ضمن درج آگهی در نشریات كثیرالانتشار، دعوتنامه‌ای به منظور اعلام نامزدی به مدیران به مدیران مسئول مطبوعات ارسال نموده و پس از تایید صلاحیت نامزدها توسط هیأت موضوع تبصره 4 الحاقی ماده 10 قانون مطبوعات مصوب 1365، مجدداً از كلیه مدیران مسئول جهت برگزاری انتخابات دعوت می‌نماید. جلسه با حضور اكثریت مطلق مدیران مسئول رسمیت می‌یابد و اخذ رای با ورقه و به صورت مخفی خواهد بود و نماینده انتخابی میبایست اكثریت مطلق آرای حاضران را بدست آورد.
تبصره1- چنانچه در مرحله اول اكثریت حاضر نشوند جلسه بعد پس از دو هفته تشكیل و با رای اكثریت حاضران نسبت به انتخاب نماینده مدیران مسئول اقدام میشود.
تبصره 2- هر مدیر مسئول حتی اگر مدیر مسئولی چند نشریه را بر عهده داشته باشد دارای یك رأی خواهد بود.
تبصره 3- آن گروه از مدیران مسئولی كه یكسال قبل از برگزاری انتخابات حداقل یك شماره از نشریه خود را منتشر كرده باشند و پروانه انتشار نشریه‌شان به دلیل حكم قطعی دادگاه و یا ماده 16 قانون مطبوعات توسط هیأت نظارت بر مطبوعات ابطال نشده باشد، میتوانند در انتخابات شركت كنند.
ماده 32- چنانچه هر یك از اعضای هیأت نظارت بر مطبوعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا سایر مراجع رسمی، در مورد موضوع تبصره 8 الحاقی ماده 9 قانون مطبوعات- مصوب 1379- ادعایی داشته باشند، مدارك و مستندات خود را به اطلاع هیأت نظارت بر مطبوعات می‌رسانند. هیأت یاد شده در صورت احراز تخلف، در مورد رفع آن به مدیر مسئول نشریه اخطار می‌دهد. در صورت عدم رفع تخلف، موضوع جهت رسیدگی به محاكم دادگستری ارجاع میشود.
تبصره- متخلف در صورت محكومیت تا پایان مدت محكومیت از فعالیت مطبوعاتی محروم خواهد بود.
ماده 33- فعالیت مطبوعاتی مندرج در تبصره 8 الحاقی ماده 9 قانون مطبوعات- مصوب 1379- شامل فعالیتهای تحریری خواهد بود كه در مقابل آن حق الزحمه ثابت دریافت شود.[6]
ماده 34- در كلیه مواردی كه هیأت نظارت بر مطبوعات، اختیار توقیف موقت یا لغو پروانه نشریات را دارد، باید قبل از هرگونه اتخاذ تصمیم موارد تخلف را كتباً به مدیر مسئول نشریه با قید حداقل یك هفته مهلت پاسخگویی ابلاغ نماید.[7]
ماده 35- جلسات شور و اتخاذ تصمیم هیأت منصفه، بدون حضور رئیس دادگاه برگزار خواهد شد.
تبصره- در صورتی كه رئیس دادگاه حضور در برخی از موارد را ضروری بداند با تصمیم اكثریت اعضای هیأت منصفه رئیس دادگاه صرفاً برای همان موضوع در جلسه حاضر خواهد شد.[8]
ماده 36- این آیین نامه جایگزین آیین نامه اجرایی قانون مطبوعات مصوب اسفند ماه 1364، موضوع تصویب نامه شماره 111648/ت49 مورخ 5/2/1366 و كلیه اصلاحات و الحاقات بعدی آن می‌گردد.
[1]این تبصره توسط رأی شماره 115-114 دیوان عدالت اداری مورخ 22/4/1384 ابطال شده است.
[2] بنگ. به پاورقی شماره 22
[3] بنگ. به پاورقی شماره 23
[4] بنگ. به پاورقی شماره 5
[5] این تبصره توسط رأی شماره 115-114 دیوان عدالت اداری مورخ 22/4/1384 ابطال شده است.
[6] این ماده توسط مصوبه شماره 63642/ت32085 هـ مورخ 1/11/1383 نسخ گردیده است.
[7] این ماده توسط رأی شماره 115-114 دیوان عدالت اداری مورخ 22/4/1384 ابطال شده است.
[8] این ماده همراه با تبصرهاش توسط رأی شماره 115-114 دیوان عدالت اداری مورخ 22/4/1384 ابطال شده است.
Leave a Comment