هم میهنان ارجمند
سازمان های مردم‌نهاد دوستدار میراث طبیعی و فرهنگی اصفهان، این روزها همچون دیگر هم میهنان خویش به شدت نگران بحران‌هایی هستند كه گریبان محیط زیست كشورمان را فراگرفته است.
بحران‌های زیست محیطی از جمله آلودگی هوا و آب، فرسایش خاك، تخریب جنگل‌ها، گسترش بیابان و پیشروی کویر، و ریزگردهای عربی، در چند سال اخیر به شكل فزاینده‌ای کشورمان را دربرگرفته است. این در حالی است كه حفظ محیط زیست، تاثیر مستقیمی بر تندرستی افراد جامعه، رشد اقتصادی، کاهش آسیب های اجتماعی، افزایش امنیت جامعه و… دارد، از این روی در بسیاری از كشورهای جهان حفاظت از محیط زیست یکی از مهم ترین دغدغه های دولت‌ها و ملت‌هاست.
یكی از مهم‌ترین تخریب های محیط زیست كه در سال‌های اخیر در كشورمان روی داده است، خشك شدن دریاچه ارومیه است. دریاچه ارومیه كه به عنوان میراث طبیعی و تاریخی ایرانیان با عناوینی همچون «دومین دریاچه شور جهان»، «بزرگترین زیستگاه طبیعی آرتمیا»، «بیستمین دریاچه بزرگجهان»، و «بزرگترین دریاچه داخلیایران» نام برده می شود، به خاطر مدیریت ناكارآمد منابع آب كشور، به شدت در حال خشك شدن است و متاسفانه مسئولان با فرافكنی، علت اصلی این مساله را خشكسالی اعلام می كنند و این در حالی است كه دست کم در طول دو سال گذشته، بر اغلب مناطق در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه شرایط ترسالی حاکم بوده است.
اكوسیستم كم نظیر دریاچه ارومیه به عنوان گنجینه ژنتیكی با تنوع زیستی و جاذبه های گردشگری آن، یكی از ارزشمند ترین سرمایه های ملی ماست كه به خاطر بی تدبیری سازمان های دولتی این روزها نفس های آخر خود را می كشد و بخش های وسیعی از آن به شوره زار تبدیل شده است و اگر در این مورد هرچه سریع تر چاره اندیشی نشود، دور نیست زمانی كه در كتاب های جغرافی، نام «دریاچه ارومیه» به «کویر نمک ارومیه» تغییر یابد و شاهد تاثیرات مخرب تغییر اقلیم منطقه بر محیط زیست طبیعی و شهری پیرامون آن باشیم.
دریاچه ارومیه تا چند سال پیش غنی ترین زیستگاه جهانی آرتمیا ( سخت پوست آب شور) به عنوان غذای اصلی برخی گونه های پرندگان مهاجر و منبع اصلی صادرات دها تُن « آرتمیا» ی ایران به كشورهای دیگر ( به عنوان غذای آبزیان پرورشی) بود اما امسال به خاطر خشكی دریاچه و افزایش غلظت نمك، با ناباوری شاهد واردات آرتمیا از كشور چین به ایران هستیم.
بی‌گمان مدیریت ناكارآمد منابع آب و کشاورزی، سیاست های منجر به توسعه ناپایدار، و سد سازی‌های غیرعلمی بر رودخانه های آب رسان به دریاچه ارومیه نقش مهمی در خشك شدن شتابنده این دریاچه داشته است؛ از این روی لازم خواهد بود كه هرچه سریع‌تر با بازنگری در روند فعلی ضمن استفاده از روش های نوین آبیاری و بالابردن راندمان آبیاری، از هر گونه حفر چاه عمیق و نیمه عمیق و گسترش زمین های کشاورزی جلوگیری شود و طرح های جدید سدسازی در منطقه متوقف شود، تا بتوان حق‌آبه زیستمندان پیرامون این دریاچه را به آنان بازگرداند.
سازمان های مردم نهاد دوستدار میراث طبیعی و فرهنگی اصفهان، زیان های ناشی از خشكی دریاچه ارومیه را به عنوان یك «بحران ملی» متوجه همه ملت ایران دانسته و ضمن پشتیبانی از درخواست های مكرر هم میهنان آذربایجانی، خواستار توجه جدی و فوری همه مدیران و مسئولان كشور در همه سطوح به این «بحران ملی» به جای فرافكنی و برخود با اعتراض به حق هم میهنان آذربایجانی هستند.
هم میهنان ارجمند
این روزها كه دریاچه ارومیه روزگار سختی را می گذراند، مردم اصفهان نیز خود را در خشم و اندوه هم میهنان آذربایجانی شریك می دانند ولی خود نیز در اندوه خشك شدن جگرگوشه شان «زاینده رود» به سر می برند و خواستار توجه جدی مسئولان به این مساله هستند.
متاسفانه، چند سال است كه زاینده رود نیز همچون دریاچه ارومیه به خاطر سوء مدیریت منابع آب، به خشكی گراییده و این مساله تأثیرات مخربی بر شهر تاریخی اصفهان و منافع ملی كشورمان داشته است.
عوارض ناشی از خشك كردن زاینده رود كه مسئولان به آسانی از كنار آن ها می گذرند بی شمار است اما برخی از مهم ترین آنها عبارتند از: نادیده گرفتن حق‌آبه مناطق پایین‌دست زاینده رود و نابودی كشاورزی در زمین های حاصلخیز شرق اصفهان، خشك شدن تالاب گاوخونی، از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی، فقر و آسیب های اجتماعی ناشی از بیكاری كشاورزان و دامداران منطقه، پایین آمدن قابل توجه آمار گردشگران داخلی و خارجی، اندوه و افسردگی مضمن شهروندان اصفهانی، و خشك شدن هزاران درخت در بیشه‌ها و بوستان های شهر .
روشن است كه برای برون رفت از بحران خشك شدن زاینده رود، باید مواردی همچون اصلاح روش های غلط مدیریت منابع آب و ایجاد مدیریت واحد و یكپارچه اكوسیستم زاینده رود از سرچشمه تا تالاب، لغو قانون استقلال آب استان ها كه در سال 1384 به تصویب رسید، رعایت حق آبه كشاورزان و بستر رودخانه زاینده رود كه در قانون توزیع عادلانه اب در سال 1361 به تصویب مجلس رسید، در دستور كار نهادهای مربوط قرار گیرد.
سازمان های غیر دولتی امضاء كننده این بیانیه بار دیگر یاد آور می شوند كه بحران خشك شدن دریاچه ارومیه و زاینده رود یكی از ده ها بحران جدی محیط زیست كشور است كه این روزها در استان های مختلف كشور پدیدار است و مردم نواحی مختلف كشور با آن ها روبرو هستند.
واقعیت این است كه دریاچه ارومیه و زاینده رود تنها متعلق به مردم آذربایجان و اصفهان نیستند. این منابع طبیعی، سرمایه های ملی همه ملت ایران و گنجینه طبیعی متعلق به همه مردم جهان هستند و سهم ملت و دولت ایران در پاسداشت آن ها بیش از دیگران است.
امیدواریم مسئولان كشور از آنچه كه تاكنون در اصفهان و آذربایجان روی داده است، آموخته باشند تا بیش از این منابع طبیعی كشور در معرض آسیب و نابودی قرار نگیرد و در هیچ كدام از استان های كشور شاهد چنین بحران های زیست محیطی نباشیم و هرچه سریع تر با بهره گرفتن از راهکارهای علمی به نجات دریاچه ارومیه و زاینده رود بشتابند.
زنده باد دریاچه ارومیه،
زنده باد زاینده رود،
زنده باد ایران.
سازمان های مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی و طبیعی استان اصفهان- شهریور 1390
فهرست سازمان های امضاء کننده بیان نامه به ترتیب حروف الفبا:
انجمن اصفهان پژوهان
انجمن اندیشه جوان اصفهان
انجمن بنا نوا
انجمن جام جهان بین اسپادانا
انجمن حامیان حقوق بشر اصفهان
انجمن دوستداران میراث فرهنگی ارگ زنده رود قورتان
انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری امرتاد
انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری مهرگرد بهستان
انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری ورزنه
انجمن راویان شکوه ایران (اصفهان)
انجمن زیست محیطی حمایت از حیوانات استان اصفهان
انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران (اصفهان)
انجمن نویدآوران طبیعت سپاهان
انجمن وحدت جوانان ایران ( اصفهان)
انجمن وحدت ملی ایران (اصفهان)
کانون بارگاه مهر
کانون فرهنگ پژوهان ایرانا، دانشگاه اصفهان
کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ (اصفهان)
موسسه دید خرد
منبع :خبرگزاری موج
Leave a Comment