Article
مدیریت برای تغییر
در طول سه دهه‌ی گذشته، رشد سازمان‌های غیردولتی در بسیاری از بخش‌های جهان پدیده‌ای قابل توجه بوده است. خیریه‌های کوچک تبدیل به سازمان‌هایی بزرگ و موفق شده و برخی از آن‌ها حتی در زمینه‌ی فعالیت خود به رقابت با سازمان‌های دولتی و شرکت‌های بخش خصوصی پرداخته‌اند. رشد سازمان‌های غیردولتی در جنوب آسیا به دلیل وجود چالش‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی که بسیاری از سازمان‌های مذکور با آن روبه‌رو بوده و بر آن غلبه نموده‌اند از اهمیت بیشتری برخوردار است.
به وجود آمدن سازمان‌های غیردولتی در کشورهای جنوب موضوع مطالعات مختلفـی بوده است، اما مسال‌های که تقریبا مورد غفلت قرار گرفته مدیریت این گونه سازمان‌ها در کشورهای جنوب می‌باشد. این موضوع جای بسی شگفتی است، چرا که سازمان‌های غیردولتی در حالی به قرن بیست و یکـــم وارد می‌شوند که از یک طرف میزان تاثیرگذاری و نقش آن‌ها افزایش یافته و از طرف دیگر با چالش‌ها و فرصت‌های پیچیده‌تری در زمینه‌ی توسعه و گسترش خود مواجه‌اند که این امر اهمیت نیاز به پرداختن به موضوع مدیریت این سازمان‌ها در کشورهای جنوب را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
چرا مدیریت سازمان‌های غیردولتی مهم است؟ دلیل اول آن است که ابعاد، اهمیت، دامنه و پیچیدگی فعالیت این سازمان‌ها در مقایسه با گذشته افزایش یافته است. دوم آن‌که، نسل اول سازمان‌های غیردولتی هم اکنون به سطحی از تجربه و موفقیت نائل شده و در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند به همکاران جوان‌تر خود در رابطه با خطرات و مشکلات مرتبط با فرآیندهای رشد و تغییر از نقطه نظر سازمانی و واقعیت‌های موجود در جهان کنونی آموزش دهند. دلیل سوم آن است که در بخش غیردولتی نسل جدیدی از مدیران در حال پیدایش است که نیازمند گنجینه‌ی غنی اطلاعات و تجربیات مدیران با تجربه می‌باشند.
به دلایلی که مطرح شد، بنیاد آقا خان کانادا اقدام به طراحی و اجرای یک پروژه‌ی تحقیقاتی در رابطه با مدیریت سازمان‌های غیردولتی نمود. هدف از این اقدام عبارت بود از پی بردن به شیوه‌ی مدیریتی سازمان‌های غیردولتی موفق و همچنین کمک به استــفاده از تجربیات سازمان‌های آســیایی توسط سازمان‌های فعال در دیگر نقاط جهان – در شمال و جنوب– و همچنین دولت‌ها و اهداکنندگانی که با سازمان‌های مذکور همکاری دارند. کتاب حاضر جزئی مهم از پــروژه‌ی تحقیقاتی فــوق است که به الگو‌های مدیریتی سازمان‌های غیردولتی می‌پردازد. این کتاب هم برای مدیران با تجربه و هم برای افراد مبتدی قابل استفاده می‌باشد.
انتخاب سازمان‌های غیردولتی که در این پژوهش مشارکت داشتند بر پایه‌ی موفقیت آن‌ها در زمینه‌ی کاری خود صورت گرفته است. این سازمان‌ها عبارتند از: برنامه‌ی حمایت روستایی آقا خان در کشورهای هندوستان و پاکستان، بنیاد تحقیقات توسعه‌ی بیف، کمیته‌ی پیشرفت روستایی بنگلادش (برک)، اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت پاکستان، بنیاد آب و توسعه‌ی سادگورو، سازمان غیردولتی پروشیکا، بنیاد توسعه‌ی سونگی و سازمان حمایت روستایی سرحد. سازمان‌های فوق‌الذکر به دلیل خدمات خود در زمینه‌ی فقر‌زدایی و همچنین کیفیت خدمات و مهارت‌های مدیریتی آنان در میان فعالان توسعه مورد احترام بوده و بنیاد آقا خان نیز با آن‌ها همکاری داشته و یا از تجربیات آنان بهره برده است.
در اجرای پژوهش سعی شده تا علت موفقیت سازمان‌های فوق از نقطه نظر مدیریتی مشخص شود. آیا علت موفقیت این سازمان‌ها تنها داشتن روابط دوستانه با اهداکنندگان؛ کاریزمای رهبران آن‌ها؛ قدرت چشم‌انداز و ارزش‌های سازمانی و پرورش و تحکیم آن‌ها؛ مدیریت مشارکتی؛ برنامه‌ریزی استراتژیک دقیق و یا اصلا تنها شانس و اقبال بوده است؟ ما قصد داشتیم تا دریابیم که آیا وجه مشترکی میان مدیریت سازمان‌های غیردولتی در سه کشور مورد مطالعه وجود داشته است و آیا استاندارد‌های مدیریتی غربی جایگاهی در نحوه‌ی مدیریت آن‌ها دارا بوده است یا خیر. کتاب حاضر پژوهشی در باره‌ی علل و چگونگی مدیریت موفق سازمان‌های غیردولتی است.
انجام این پژوهش تلاشی مهیج و چالش‌زا برای بنیاد آقا خـان بود و ما مفتخریم که این کــتاب نتیجه‌ی مطالعات موردی تهیه شده توسط افراد بومی‌کشورهایی است که سازمان‌های مورد مطالعه در آن‌ها قرار دارند. صد البته پژوهش حاضر از تشویق و یاری افراد بسیار و همچنین سازمان‌های غیردولتی که با شرکت در این پژوهش خود را در معرض قضاوت دیگران قرار داده‌اند بهره برده است. ما معتقدیم که چنین اقدامی از سوی این سازمان‌ها نه تنها برای خود آنان بلکه برای کسانی که با فعالیت‌های آن‌ها آشنا شده و از تجربیاتشان استفاده می‌کنند بسیار ثمربخش می‌باشد.
Leave a Comment